Mucha na ścianie, secesja na szyi!

2014-01-07
Mucha na ścianie, secesja na szyi!
 

Kiedy Gabriela Zapolska odpoczywała we włoskim Lido – ze starannością uzupełniała swój dziennik. Na jednej ze stron notatnika zapisała: „tu w sanatorium coraz większe brylanty, nie ma ani jednej damy bez korków od karafek w uszach”. Wbijająca szpilę w dulszczyznę autorka miała szczęście (w nieszczęściu) być świadkiem rozwoju mody na biżuterię w stylu Art Nouveau. Stylu, który znowu powraca do łask i który – tak naprawdę – nigdy nie przestał być „trendy”. A wszystko zaczęło się od, rzecz jasna, artystycznego buntu!

Taktyczne wycofanie

Przełom XIX i XX wieku kojarzy się powszechnie z dekadencką „depresją” – czasem, kiedy to głowy wybitnych artystów pełne były rozważań nad końcem wszystkiego, wielkim upadkiem, zgubą wszechświata. Oczywiście, konotacja przełomu stuleci z szeroko rozumianym nurtem fin de siècle jest jak najbardziej słuszna. Nie wolno jednak generalizować i mierzyć wszystkich twórców tego okresu jedną miarą. Tak się bowiem składa, że nadejście nowego wieku tylko niektórych artystów przerażało, wywołując w nich wizje rychłej, nieuniknionej katastrofy. Dla innych, ten symboliczny czas stał się impulsem zmian – pobudką motywującą do wejścia w nowe stulecie z nową sztuką (dosłownie i w przenośni), z nową, lepszą jakością.

bizancjum

Źródło: pl.wikipedia.org

Tak właśnie – na fali buntu przed wszystkim tym co stare, klasyczne, skostniałe – narodziła się secesja, styl w sztuce europejskiej rozwijający się od ostatniego dziesięciolecia XIX wieku.

Nowa Sztuka (bo tak należy literalnie tłumaczyć francuskie określenie stylu, a więc słynne Art Nouveau) to prawdziwy miszmasz nowych pomysłów i konwencji. Trudno doszukiwać się w secesji spójnych, nadrzędnych wytycznych. Wśród tych najbardziej charakterystycznych dla ówczesnych grafik, obrazów czy projektów architektonicznych cech znalazłyby się zapewne: stosowanie giętkiej, płynnej linii, bogatej ornamentyki (zwłaszcza kwiatowej), dążenie do uzyskania modernistycznej, geometrycznej czy niemal abstrakcyjnej formy. Tym, co scalało wszystkich artystów tworzących w myśl Art Nouveau była chęć diametralnego zerwania z historycyzmem, wycofania się z obowiązujących wtedy, tradycyjnych form i porządków. Twórcy dążyli do innowacji, pragnęli stosować nowe techniki i tworzyć nietuzinkowe, niespotykane dotąd konstrukcje – godne przełomu wieków.

biżuteria

Źródło: zdjęcie na lic. CC

Co istotne z naszego, jubilerskiego punktu widzenia – Art Nouveau, według twórców i propagatorów stylu, miał objąć swoim zakresem wszystkie dziedziny sztuki: od malarstwa, przez rzeźbę, architekturę, meble, ceramikę, ubiory czy biżuterię właśnie. Artyści secesyjni, wycofując się i zrywając z obowiązującym kanonem, pragnęli stworzyć nową jakość sztuki, która byłaby dekoracyjna, eklektyczna i powszechnie podziwiana. Nie chcieli kreować kolejnych, nieudolnych kopii imitujących klasyczne formy, ale stawić czoła wyzwaniom jakie niósł za sobą nowy, eksplodujący rozwojem technicznym wiek.

Dymiące kominy i wieczna natura

Galopująca rewolucja przemysłowa zmieniła wszystko, a przy okazji – ułatwiła życie codziennie „zwykłych” zjadaczy chleba. Świat sztuki nie mógł przejść obojętnie obok nowinek technicznych i przełomowych wynalazków. Pod koniec XIX wieku wydawano ponad 100 traktujących o artyzmie czasopism, organizowano liczne wystawy i wernisaże na których prezentowano klasyczne rzeźby i obrazy – dzieła, które miały być balansem dla postępu, hołdem dla sztuki i odpoczynkiem od brudu dymiących kominów. Miłośnicy tradycyjnych form próbowali stawić odpór pozbawionej duszy technicyzacji, powołując się na sprawdzone, uznane konwencje i style. Artyści secesyjni poszli o krok dalej i zdecydowali się z rewolucji przemysłowej czerpać pełnymi garściami.

Twórcy Art Nouveau – z jednej strony – próbowali otworzyć się na możliwości oferowane im przez technicyzację i zerwać z pracochłonnym, mozolnym i nacechowanym licznymi ograniczeniami rzemiosłem. Z drugiej jednak – zdecydowali się też nasycić swoje obrazy, rzeźby czy wyroby jubilerskie ogromną ilością motywów roślinnych, zwłaszcza zdobnych ornamentów inspirowanych (między innymi) kulturą orientu.

Biżuteria Art Nouveau

Źródło: www.flickr.com

Odwrót w kierunku przyrody nie był jednak formą walki z rewolucją przemysłową. Postęp techniczny i zainteresowanie artystów światem przyrody zazębiały się wzajemnie, a artyści secesyjni korzystali z faktu, że za rozwojem przemysłu idzie wzrost zainteresowania naukami przyrodniczymi. Tym sposobem, najbardziej popularnymi motywami dekoracyjnymi wykorzystywanymi przez twórców secesyjnych (w tym – przez artystów kreujących zjawiskowe projekty biżuteryjne) były gałązki, liście, kwiatowe bukiety, pawie oka i owady (zwłaszcza ważki i motyle).

Dodatkowo, twórcy Art Nouveau – w ramach odejścia od klasycznych inspiracji – czerpali też ze świata wyobraźni, wykorzystując w swoich dziełach mitologiczne, fantastyczne wyobrażenia czy (tak jak Alfons Mucha) umieszczając w centrum zainteresowań efemeryczne, wyrwane ze snu kobiety.

Mucha na ścianie, secesja na szyi

„Gismonda”, „Taniec”, „Jaroslava”, „Madonna w liliach”, „Gwiazdy i Księżyc”, „Pory dnia”, „Pory Roku” czy „Kamienie Szlachetne” – to właśnie te dzieła Alfonsa Muchy, genialnego malarza, plakacisty i grafika, ozdabiają ściany współczesnych, bardzo gustownych apartamentów. Popularne reprodukcje bajkowych obrazów – przedstawiających czarodziejskie (i czarujące) boginie – to tylko jeden z najbardziej widowiskowych przykładów na to, że Art Nouveau to styl ponadczasowy, wciąż modny, ciągle pożądanych.

złota biżuteria

Źródło: www.flickr.com

Kolejnym dowodem na powodzenie motywów secesyjnych jest biżuteria utrzymana w stylu modernizmu z przełomu wieków. Wykonane ze szlachetnych metali i ozdobnych, kolorowych kamieni, kuszące bogatą, florystyczną ornamentyką, kunsztowne, eleganckie i romantyczne jednocześnie – broszki, naszyjniki, bransolety czy pierścionki nadal zachwycają i uznawane są za dodatki uniwersalne, zawsze pożądane, niewychodzące z mody.

bransoletka

Źródło: www.flickr.com

Co nas najbardziej pociąga w biżuterii secesyjnej – zarówno tej oryginalnej, jak i inspirowanej nurtem Art Nouveau? Złoto, platyna i srebro – metale szlachetne stające się bazą wyrobów o oryginalnej, na przykład asymetrycznej czy orientalnej, florystycznej formie. Do tego dochodzi płaszczyznowość i stosowanie płynnych, falistych linii, które dają złudzenie, że stworzona w ten sposób ozdoba wykonana została za jednym pociągnięciem i z wykorzystaniem pełni jubilerskich możliwości. A kiedy dorzucimy nietuzinkowy układ kompozycji i ponadczasowe motywy – otrzymamy przepis na biżuterię idealną. A dokładniej – na biżuterię Art Nouveau, czyli naszyjniki, broszki i bransolety, których nie powstydziłaby się bogini nakreślona ręką Alfonsa Muchy.

Tekst: Anna Kunicka

Zdjęcia:

  • Fot. 1. Alfons Mucha – reklama JOB (zdjęcie na lic. Public Domain, źródło – Wikipedia) http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Mucha-job.jpg
  • Fot. 2. Biżuteria Art Nouveau 1 (zdjęcie na lic. CC, autor – Eddie Can 300) http://tinyurl.com/nmumcw7
  • Fot. 3. Biżuteria Art Nouveau 2 (zdjęcie na lic. CC, autor – CandySchwartz) http://www.flickr.com/photos/candy-s/2905322355/
  • Fot. 4.Biżuteria Art Nouveau 3 (zdjęcie na lic. CC, autor – CandySchwartz) http://www.flickr.com/photos/candy-s/2905323403/
  • Fot. 5. Biżuteria Art Nouveau 4 (zdjęcie na lic. CC, autor – CandySchwartz) http://www.flickr.com/photos/candy-s/2906177260/

Pokaż więcej wpisów z Styczeń 2014
Podziel się swoim komentarzem z innymi
Zaufane Opinie IdoSell
4.89 / 5.00 494 opinii
Zaufane Opinie IdoSell
2024-02-29
Medialionik pierwsza klasa, osoba która go dostala bardzo zadowolona. Sama wysyłka bardzo sprawna, wszystko jak jak powinno być. Polecam :)
2024-01-31
good job
pixel