Ludzie, zwyczaje

Jedni uważają go za rewolucjonistę sztuki, inni – za geniusza marketingu i króla autopromocji. Cóż, faktem jest, że Salvadore Dali interesował się tylko tymi dziedzinami, które przynieść mu mogły sławę i pieniądze. Robił to zresztą bardzo skutecznie, bo najsłynniejszy surrealista uznawany jest do dzisiaj za najbogatszego artystę sztuki współczesnej. Z drugiej jednak strony – trudno odmówić Dalemu talentu. Wąsaty mistrz – jako twórca wielozadaniowy – spełniał się na każdej płaszczyźnie i wszystko, czego się dotykał zamieniał w złoto. Także to biżuteryjne.

Jej zaginięcie uznawane jest za jedną z największych, wciąż nieodkrytych tajemnic II wojny światowej. Poszukiwaniami tego wyjątkowego skarbu zajmują się zarówno profesjonalne grupy badawcze, jak i liczni amatorzy. Legendarny „ósmy cud świata” wciąż uwodzi i wyzwala (nie zawsze zdrowe) emocje. Szacuje się, że jego wartość wyniosłaby dziś około pół miliarda dolarów. Stawka jest bardzo wysoka, bo ten, kto odnajdzie Bursztynową Komnatę otoczy się nie tylko sławą, ale i naprawdę wielkimi pieniędzmi. Zdobycie tych ostatnich jest potężną motywacją. Niekiedy droższą od zdrowego rozsądku.

Po czym poznać wyjątkowego władcę? Politolodzy wskazują tu na pewien paradoks i określają, że wybitnego wodza czy wielkiego króla charakteryzuje miłość poddanych i fala krytyki, która spływa na jego rządy w chwili ustąpienia z tronu czy naczelnego stanowiska. Podobnie było z królową Wiktorią, która za życia była uwielbiana, a po śmierci – stała się obiektem kąśliwych uwag i przytyków.

Afery na królewskich dworach – tak jak w polityce – to żadne novum. Nieczęsto jednak zdarza się, aby zamieszanie dotyczyło naszyjnika, który – za sprawą kilku plotek, garści oszustw i wybujałych ambicji – przestaje być „jedynie” dodatkiem, a zaczyna – głównym tematem dyskursu publicznego, który na zawsze nadwyręża kondycję i tak kulejącej monarchii. Niestety, zwłaszcza dla pewnej, w gruncie rzeczy niewinnej, urodziwej Austriaczki, ta historia wydarzyła się naprawdę.

Do kultury masowej Majowie wdarli się przebojem mniej więcej dwa lata temu, zaś prawdziwy boom – i wysyp „znawców” tej starożytnej cywilizacji – nastąpił w drugiej połowie zeszłego roku. A wszystko to z powodu rzekomego końca świata…

Przez długie tysiąclecia świat zadawał sobie pytanie: co było pierwsze – jajko czy kura? Po 1884 roku dylemat ten stracił na ważności i przestał zaprzątać umysły największym myślicieli. Wszystko stało się jasne! Bo pierwszym okazał się być Peter Carl Fabergé – twórca najsłynniejszych, biżuteryjnych jaj, który konserwatywne lobby jubilerów zrobił w… jajo!

Wiadomo o nich niewiele – zwłaszcza, kiedy wiedzę o Celtach porówna się z ilością informacji dotyczących ich najzacieklejszych wrogów, czyli imperialistycznych Rzymian. W kulturze masowej utrwalił się jednak jasno określony wizerunek Gala, postrzeganego jako wąsatego olbrzyma uzbrojonego w zwierzęcy róg po brzegi wypełniony wystrzałowym trunkiem.

Konstruowali akwedukty i słynne cyrki, których okrągłe tory stanowiły doskonałe pole dla rozgrywanych z wielką namiętnością wyścigów rydwanów. Budowali drogi i kanały ściekowe, kreślili architektoniczne kopuły i triumfalne – dosłownie i w przenośni – łuki. Starożytni Rzymianie pochwalić się mogą naprawdę imponującą listą osiągnięć. Tym najbardziej istotnym (przynajmniej z punktu widzenia wielbicieli biżuterii) są jednak klejnoty, które – oprawione w złote ramy – nigdy wcześniej nie były tak widowiskowe i pełne zawsze pożądanego przepychu.

Biżuteria służyć ma przede wszystkim podkreślaniu urody – zarówno kobiecej, jak i męskiej. Kolczyki, broszki czy kolie świetnie sprawdzają się także w formie okazjonalnego podarunku, który pięknie zaznacza prestiż uroczystości i pozwala obdarowanej takim prezentem osobie poczuć się naprawdę wyjątkowo. Rola biżuterii jest w naszej kulturze jasno określona. Jednak to nie my ukuliśmy zasady dotyczące noszenia czy ofiarowywania błyskotek. Zrobili to wieki temu nasi starogreccy praprzodkowie.

Nie podróbki starożytnych papirusów czy gipsowe skarabeusze, a złoto – świecące bransoletki, kolczyki czy zdobne, stylizowane naszyjniki najczęściej i najchętniej przywozimy z wakacji nad Nilem. I słusznie, bo Egipt to prawdziwe królestwo biżuterii, którą przed wiekami obwieszali się suto miejscowi władcy – z groźnym Tutenchamonem na czele. Tyle tylko, że „wtedy” złoto było prawdziwe, a dzisiaj – błyskotki sprzedawane przez krzykliwych właścicieli egipskich straganów to najczęściej ordynarny tombak. A szkoda, bo Egipt to wciąż północnoafrykańskie eldorado i raj dla wszystkich poszukiwaczy tego szlachetnego kruszcu.